บทที่ ๑๘ บ้านสองชั้นหน้าหนน พิมพ์นิยมคนเชิงแส

บทที่ ๑๘ "บ้านสองชั้นหน้าหนน พิมพ์นิยมคนเชิงแส"

        "เชิงแสบ้านแม่ บ้านทุ่งริมเล" ได้บันทึกเล่าเรื่องของแม่ และครอบครัวแม่ ตลอดจนเรื่องราวของบ้านเชิงแสหลากหลายเรื่อง.จนถึงขณะนี้มีผู้เข้าอ่านเกินกว่า ๑๘,๐๐๐ ครั้งแล้ว.ผมใคร่ขอบคุณทุกท่านที่ติดตามอ่าน และบางท่านก็เขียนข้อความมาพูดคุยกัน.

         ผมจำไม่ได้ว่าแม่หรือครูเป็นผู้สอนผมให้รู้จัก "ขอบคุณ".จำไม่ได้จริงๆ อันที่จริงแล้วเท่าที่ทราบมาเด็กเชิงแสไม่มักจะถูกสอนในเรื่องนี้นะครับ. คือ ไม่ใช่เพราะเรากระด้างหรืออะไรหรอก แต่เพราะอะไรผมก็ไม่ทราบ. ที่ว่าไม่ใช่เพราะความกระด้างนั้นผมยืนยันได้ว่าไม่มีแน่. ไม่ใช่แน่ๆ ทั้งนี้เนื่องจากเด็กๆเชิงแสมีคำสุภาพอยู่หลายคำ เช่นคำเรียกผู้ใหญ่ที่เป็นคำเฉพาะ ซึ่งใครได้ยินเข้าอาจตกใจ  คือ พูดกับผู้ใหญ่สรรพนามบุรุษที่ ๒ ว่า "ตัว"..."ตัวอี้ไปไล่วัวปาใด?"

      แต่ต้องยอมรับว่า.หากให้ละเอียดและพิถีพิถันถ้อยคำกว่านั้น.เด็กเชิงแสก็มีไม่มากนัก.จนเมื่อคุณครูสุพร  หมานมานะ มาสอนครูสอนพวกเราว่า หากผู้ใหญ่ถามว่า "รู้มั๊ย ครูเสรีมาแล้วยัง?"  หากนักเรียนไม่รู้.นักเรียนต้องตอบโดยใช้คำว่า "ไม่ทราบ ครับ"  จะตอบว่า "ไม่รู้" อย่างนี้ไม่ได้...ก็นับว่าครูเป็นคนแรกที่สอนผมเรื่องนี้.

     คำว่า "พวกเรา" นี่ก็เป็นอีกคำหนึ่งที่แม่ไม่ให้ผมใช้นะครับ.แม่ว่าเป็นคำพูดที่ไม่เพราะ.ผมเคยพูดว่า "พวกเราไปเที่ยวกัน"  แม่ว่ากับผู้ใหญ่ต้องใช้ว่า "ต้องแหลงว่า  พวกผมไปเที่ยวกัน"

      แม่เป็นคนพูดดี.แม่สอนผมว่า "คนที่เขาบวชเรียนมาแล้ว จะเรียกชื่อโดยขึ้นต้นว่า "ไอ้" ไม่ได้แม้ว่าจะเป็นเพื่อน หรือเป็นผู้ที่อ่อนกว่าก็ตาม. แม่ว่าเพราะผู้นั้นได้บวชเรียนมาแล้ว.

         กล่าวถึงเรื่องอื่นไปเสียมากแล้วครับ. ก็ต้องกลับมาขอบคุณทุกท่านอีกครั้งนะครับที่ติดตามอ่าน.

        ..........................................................................................................................................

       " ไชยา  ชัยวงศ์ "

        ในบทนี้.มีไชยาได้เขียนความเห็น มาพูดคุย. จึงขอกล่าวเล่าถึงผมกับบ้านของไชยาไว้เพื่อเป็นอรรถรส......และหากมีท่านใดกรุณาเขียนความเห็นมาพูดคุยกัน ผมก็จะเขียนถึงบ้านของท่านนั้นด้วย...จะได้มั๊ยครับ?....ถือเสียว่า จะได้หายคิดถึงบ้านเกิด  หรือหวนคิดถึงวันเก่าเมื่อเรายังเป็นเด็กๆ...จะว่าไปเรื่องราวของชุมชนเล็กเล็กอย่างบ้านเชิงแส บ้านเกิดของพวกเรานี้ ผมเข้าใจว่ามีคนเขียนถึงกันไม่ค่อยมากนัก. อาจจะเพราะคนไทยเราไม่ค่อยชอบบันทึก.ก็เป็นได้??

         บ้านของน้าเขียวน้ากัญหากับบ้านของแม่ห่างกันเพียงสามบ้านคั่น.เมื่อผมเป็นเด็กผมไปที่บ้านน้าอยู่บ้าง จำได้ว่าบ้านหลังเดิมเป็นบ้านไม้ชั้นเดียวใต้ถุนสูง.หัวไดบ้านอยู่ทางทิศตะวันตก.ที่ตั้งตำแหน่งอยู่ด้านหลังของบ้านน้าที่อยู่ปัจจุบัน. หลังจากที่ผมไปเรียนที่สงขลาแล้ว.น้าก็ปลูกบ้านใหม่. เป็นบ้านสองชั้นซึ่งผมอยากเรียกชื่อว่า " แบบแปลนพิมพ์นิยมนอกหนน "...เมื่อผมยังเรียนที่เชิงแส..มีอยู่วันหนึ่งระหว่างที่พ่อพักเหนื่อยจากไถนาที่สวนตีน .ผมเคยถามพ่อว่า. บ้านสองชั้นราคาแพงหม้ายพ่อ? พ่อตอบว่า "น่าจะมากกว่าสามหมื่น"

        บ้าน " แบบแปลนพิมพ์นิยมนอกหนน " เป็นอย่างไร? คือ เป็นบ้านสองชั้น หลังคามุงกระเบื้องลอน ชั้นล่างก่ออิฐฉาบปูน ชั้นบนเครื่องไม้ ฝาผนังชั้นล่างเป็นปูน ประตูบานพับหน้าถัง. ฝาชั้นบนเป็นไม้. บางบ้านที่ชั้นบนมีระเบียงลูกกรง บางบ้านก็ไม่มีระเบียง.ทุกบ้านเหมือนกันหมดตรงที่หันหน้าบ้านออกนอกถนน. ไม่มีสวนหย่อมหน้าบ้าน....และที่สำคัญที่สุดคือ เอาวัวไว้ใต้ถุนบ้านไม่ได้???

         ที่เชิงแสบ้านแม่.มีบ้านสองชั้นอย่างนี้ที่ชายหนน นับตั้งแต่หน้าวัดกลางถึงคลองคด. ดังนี้ ริมถนนด้านทิศเหนือ มีบ้านน้าเวียน , บ้านน้าปิ่น ,บ้านพี่ปองพี่พิมพ์ , บ้านน้าฉ้วนน้าผอม , บ้านน้าจิตน้านี ,บ้านพี่สิทธิ์พี่พูน,บ้านผู้กองสุวรรณ บ้านน้าทิ่น  ,..ด้านฟากทิศใต้ถนนก็มี บ้านน้าวร ,บ้านน้าเลิศ ,บ้านน้าจัด, บ้านน้าเขียว, เป็นต้น

        บ้านสองชั้นอย่างนี้.ไม่ว่าจะปลูกที่ริมถนนใหญ่ หรือถนนซอยในหมู่บ้าน.. หลายหลังสร้างเป็นเรือนหอ นะครับ เช่นบ้านของพี่พิมพ์ สร้างเมื่อแต่งงานกับพี่ปอง. บ้านของพี่สิทธิ์สร้างเมื่อแต่งงานกับพี่พูน บ้านในซอยที่น่าจะสร้างเป็นเรือนหอ ก็เช่น บ้านพี่อุไรสร้างเมื่อแต่งกับน้านิต.

       บ้านสองชั้นแบบพิมพ์นิยมนอกหนนอย่างบ้านของน้าเขียวนี่. ควรต้องบันทึกไว้ว่า เมื่อแรกตั้งตั้งกิ่งอำเภอกระแสสินธ์ุ มีนายตำรวจระดับ "ผู้กอง" มาเช่าเป็นบ้านพัก (ผมน่าจะจำไม่ผิด)

       หากจะกล่าวให้ละเอียดเกี่ยวกับบ้านสองชั้นที่เชิงแสบ้านแม่.ผมควรต้องกล่าวด้วยว่า. " บ้านสองชั้นรุ่นแรก " เป็นอย่างไร?? และ บ้านสองชั้นรุ่นแรกควรอนุรักษ์ไว้เพียงใด??

      " บ้านสองชั้นรุ่นแรกที่เชิงแส "

       ๑. บ้านป้าฉีดครูพลอย.
       ผมขอกล่าวถึงบ้านของป้าฉีดและครูพลอย เป็น หลังแรกนะครับ เพราะป้าฉีดเป็นญาติสนิทของแม่. ป้าฉีดเป็นลูกของ ก๋งยก พี่ชาย ก๋งเห้ง ซึ่งเป็นก๋งของผม.เมื่อเล็กๆแม่จึงพาผมไปที่บ้านของป้าฉีดอยู่เสมอ.และผมก็จะได้ชอล์กขาวและชอล์กสีเหลืองมาเขียนที่ฝาบ้านแม่บ้าง เขียนที่เสาบ้านบ้าง

       บ้านสองชั้นรุ่นแรกของบ้านเชิงแสอย่างบ้านป้าฉีด.เป็นบ้านสองชั้นที่สร้างด้วยไม้ทั้งชั้นล่างและชั้นบน.และมี "ตีนเสา" สูงประมาณ ๕๐ เซ็นติเมตร พื้นบ้านนั้นเป็นพื้นไม้ทั้งสองชั้น. ชั้นบนไม่มีระเบียงครับ.อีกทั้งหลังคาเป็นทรงปั้นหยากระเบื้องดินเผา...พูดกันตรงๆ บ้านอย่างนี้แสดงถึงความมีฐานะของเจ้าของบ้านนะครับ...ที่เชิงแสเป็นชุมชนที่คนมีฐานะอยู่หลายครอบครัว จึงมีบ้านสองชั้นรุ่นแรกหลายหลังที่เดียว อย่างบ้านหลังที่ ๒ ที่ผมจะเล่าต่อไป.

      ๒. บ้านครูชื่นน้าเอียด.
      บ้านสองชั้นของน้าเอียด.ตั้งอยู่ที่ริมถนนกลางหมู่บ้าน หย่อมที่เรียกว่า ตกวัดกลาง ตัวบ้านยกพื้นเสาปูนสูงประมาณ ๖๐ เซ็น.บ้านหันหน้าไปทางทิศตะวันตก มีบันไดปูนซีเมนต์.คือบ้านครูชื่นนี้ไม่ได้หันหน้าออกสู่ถนน แต่หันข้างบ้านให้ถนน อาจเป็นเพราะสร้างมาก่อนทีการพูนหนนกลางบ้าน.

     เมื่อขึ้นผ่านปากประตูเข้าไป.มีทางปูดวยไม้หนาน่าจะตรงไปที่ห้องครัว.สองฟากทั้งขวามือ และซ้ายมือนั้น เป็นตัวบ้าน อย่างบ้านสองหลัง.เฉพาะด้านขวาไม้พื้นบ้านสะอาดตาเป็นที่สุด.ผมจำได้แม่นยำ ก็เพราะ น้าเอียดขายผ้าและชุดนักเรียน.แม่พาผมไปซื้อชุดนักเรียนที่บ้านน้าเอียดอยู่หลายครั้ง.การไปบ้านน้าเอียดจึงนับว่า. มีความสุขมากสำหรับผม.

      เมื่อสองปีที่แล้ว.ผมได้พบกับพี่พรลูกสาวคนโตของน้าเอียดครูชื่น.ที่งานเดือนสิบหนหลัง.ผมยังสอบถามเรื่องบ้านหลังนี้อยู่เลย.

     นอกจากจะขายเสื้อผ้าที่บ้านแล้ว. ในวันนัด คือวันอังคารและวันเสาร์ น้าเอียดยังขายผ้าที่ตลาดนัดหัวโคกสนามโรงเรียนวัดเชิงแสอีกด้วย.ร้านของน้าเอียดตั้งอยู่ร้านแรกสุดของแถวร้านค้าหลังคามุงจากริมสนามโรงเรียนด้านริมคลองใกล้ต้นคุระ.แม่ไม่เคยพาผมไปที่ร้านของน้าเอียด เพราะแม่จะพาผมไปซื้อชุดนักเรียนที่บ้านของน้าตามที่เล่าแล้วข้างต้น.

       ๓...(บ้านสองชั้นรุ่นแรกที่เชิงแส ยังมีอีกสองสามหลังครับ เช่นบ้านครูแอบ ศิริรักษ์ บ้านของครูเปื้อน จินดานาค เอาไว้เล่าต่อนะครับ...เริ่มดึกแล้ว)

        (วันเสาร์ที่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๕๙) เย็นใกล้ค่ำอย่างนี้.หากยังเป็นเด็กอยู่ที่บ้านเชิงแส ผมคงจะไม่ได้นั่งเล่าเรื่องบ้านสองชั้นอย่างที่กำลังเล่าอยู่ขณะนี้.พวกเรากำลังทำอะไร? เย็นใกล้ค่ำ ของบ้านเชิงแส ชาวบ้านและเด็กๆ ต่างก็กำลัง "เอาวัวเข้าคอก" นี่คือ งานหลักของผม...ไอ้แดง,อีดำ,ไอ้ขวัญ,ไอ้อุด..วัวทุกตัวเดินตามหัวนา.จากสวนตีน  มุ่งหน้าลงกินน้ำที่สระตีนหน้าบ้านก่อนที่จะเข้าคอกที่ใต้ถุนบ้านแม่...และเมื่อวัวหลายเจ้ามา "ทัง"กันบนถนนกลางหมู่บ้าน...ก็ต้องระวังอีกอย่าง นั่นคือ "วัวบ้าเหมีย" ซึ่งมักจะตามดมท้ายตัวเมียไปเข้าคอกอื่น.

         มาต่อที่บ้านสองชั้นเชิงแสรุ่นแรกดีกว่าครับ. บ้านครูเปื้อนน้าจำลอง จินดานาค.บ้านหลังนี้ผมไม่เคยเข้าไปในบ้าน.ได้แต่ผ่านๆ แต่เป็นบ้านไม้สองชั้นที่ตั้งอยู่ริมคลองเชิงแสฟากทิศเหนือ ซึ่งนับว่าเป็นหย่อมบ้านตกวัดกลาง..ใกล้คลองควายอ่าง.คลองบริเวณบ้านของครูเปื้อนนั้น เป็นคลองที่ร่มรื่นมาก.มากไปด้วยร่มไม้ไผ่.ทั้งสองฟากคลอง.ฟากคลองทิศใต้เป็นบ้านของเพื่อนผม คือ พิท พัทบุรี , และสมนึก.บ้านของพิทที่ชื่อเล่นว่า ดำ นี้ เป็นที่ตั้งของโรงสี.ส่วนบ้านสมนึกเป็นบ้านริมคลองใต้ถุนสูง และมีนอกชานยื่นออกมาที่ชายคลอง.ถัดจากบ้านสมนึกเข้าไปด้านใน เป็นบ้านของลุงว่อนป้าหลับ...ขณะนี้บ้านของลุงว่อนไม่มีเสียแล้ว.คงเหลือเพียงบ่อน้ำ ๕ ปล้องที่ใกล้บันได.ไว้เป็นที่เตือนความจำถึงลุงและป้า กับ "น้าวาด"คนถ่อเรือพกผู้ใจดีแห่งบ้านเชิงแส.

        ครูเปื้อนและน้าลองมีลูกกี่คนผมไม่ทราบ.แต่ที่ผมจำได้ ๒ คน คือพี่นิรันด์ และจรรยา.

        ต่อไปเป็นบ้านสองชั้นของครูแอบ ศิริรักษ์...